CICC – Międzynarodowe Sądy Handlowe w Chinach

Inicjatywa Pasa i Szlaku (ang. Belt and Road Initiative) to projekt o globalnym zasięgu, obejmujący ponad 70 krajów z projektami inwestycji opiewającymi na setki miliardów dolarów. Jednak, przy tak ogromnej skali, Inicjatywa nie posiada ujednoliconych mechanizmów rozwiązywania sporów. W odpowiedzi, największe centra arbitrażowe na świecie tj. ICC Paris, HKIAC w Hong Kongu, CIETAC w Pekinie, czy SCIA w Singapurze zmieniły swoje regulaminy i powołały specjalne komitety niezależnych ekspertów. Natomiast w Chinach powstały specjalne sądy dedykowane sporom wynikającym z Belt and Road.

W 2018 roku Chiński Najwyższy Sąd Ludowy utworzył dwa wydziały Międzynarodowego Sądu Handlowego (ang. International Commercial Court of China, „CICC”) w Shenzhen i Xi’an. Ich celem jest pełnienie funkcji „punktu kompleksowej obsługi” w zakresie rozwiązywania sporów związanych z Inicjatywą „Nowego Jedwabnego Szlaku”. CICC łączy w sobie trzy najważniejsze mechanizmy rozwiązywania sporów międzynarodowych, tj. mediacja, arbitraż i postępowania sądowe.

CICC w Shenzhen swoją właściwością obejmuje spory wynikające z drogi morskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku, a sąd w Xi’an – dotyczące pasa lądowego. Jednakże to nie jedyne kryteria, które strony muszą spełnić, aby ich sprawa została poddana pod jurysdykcję ww. sądów. Dodatkowe przesłanki obejmują:

• międzynarodowy charakter sprawy
• wysoka wartość przedmiotu sporu (przekraczająca 300 milionów RMB, czyli około 44,8 miliona USD),
• zgoda stron na rozstrzygnięcie sporu przez Najwyższy Sąd Ludowy ChRL;
• sprawy pierwszej instancji, które byłyby rozpatrywane przez Wyższy Sąd Ludowy, ale zostały skierowane do CICC przez ten sąd za zgodą Sądu Najwyższego;
• sprawy międzynarodowe pierwszej instancji o dużym znaczeniu ogólnokrajowym;
• wnioski o wydanie nakazu zabezpieczenia na pomoc w postępowaniu arbitrażowym oraz wnioski o uchylenie lub wykonanie międzynarodowych orzeczeń arbitrażu handlowego;
• oraz wszelkie inne międzynarodowe sprawy handlowe, które Najwyższy Sąd Ludowy ChRL uzna za stosowne do rozpatrzenia przez CICC.

Wyroki i postanowienia CICC są ostateczne i wiążące dla stron oraz wywołują skutki prawne . Pierwsze pięć spraw zostało przyjętych przez CICC w lutym 2019 r. Wszystkie postępowania zostały zakończone w ciągu kilku miesięcy, co świadczy na korzyść efektywności prowadzonych postępowań. Zgodnie z oświadczeniem Ludowego Sądu Najwyższego, trzy z nich dotyczyły potwierdzenia ważności umowy o arbitraż. Według publikacji zamieszczonych na oficjalnej stronie CICC, od czasu utworzenia, łącznie rozpoznano 13 międzynarodowych spraw gospodarczych.

Mimo tego, że postępowania toczą się w języku chińskim, to – w przeciwieństwie do typowego postępowania cywilnego – strony mogą zgłaszać materiały dowodowe w języku angielskim bez tłumaczenia, a po uzyskaniu zgody drugiej strony sędzia może bezpośrednio przeprowadzić z nich dowód w sprawie. Niewątpliwie jest to implementacja rozwiązań sprzyjających ekonomice procesowej. Ponadto, dostrzega się, że CICC rozpatrując sprawę, chętnie sięga po opinie biegłych- ekspertów i naukowców.